ساری ایچیان: به معنای عقرب زرد است. به اعتقاد قوم ترکمن عقرب مظهر دفع شر است. به اعتقاد سوزندوزان انواع متنوع این طرح که در حاشیه کارها دوخته می شود، از طرح ها مراقبت می کند.
Sari Ichian: In Torkaman dialect, it means yellow scorpion, which is a symbol of repelling evil. Therefore, the pattern, embroidered on the fringe, protects the whole embroidery.
قوچاق/دورت قوچ (=چهار قوچ) – نام امروزی : سویگی = محبت— رسم است که عروس از این طرح ، بر روی هدیه ای که به مادرشوهر می دهد، بدوزد.
کاربرد: شلوار زنانه کلاه یقه و سرآستین پیراهن ها و روسری
Dort Ghooch: It means four rams in Torkaman tongue, and resembles horns of rams. In today’s dialect, the pattern is also called “Sooygi”, which means kindness. As a custom, a bride embroiders this pattern on a present she gives to her mother-in-law.
Usage: women trousers, headwear, collar, wrist, and scarf
ماری گل :برگرفته از طرح فرش ترکمن
بیشتر در دوخت آلین دانگی کاربرد دارد.
آلین دانگی: کلاه حلقه ای که زنان متاهل زیر شالها بر روی سرشان می گذارند
Mari-Gol: This pattern, taken from Torkaman carpet, is mostly embroidered on Alin Dangi, which is a ring-shaped headwear that married women wear under their shawl.
گل یاییدی (گل شکفته)
بیشتر بر روی یقه پیراهن زنانی که بچه دار نمی شوند به امید بچه دار شدنشان و به طور کلی بر روی پاچه شلوار زنان سوزن دوزی می شود.
Gol yayeedy: pattern of a full-blown flower is embroidered on women trousers, as well as collar of an infertile woman in hopes of having a child.
قوش قانات (بال پرنده)
Ghoush ghanat: A nature inspired pattern resembling wing of a bird
هوز (=گردو)
Hooz: a nature inspired pattern meaning walnut in Torkaman dialect.
دورت گوز (چهار چشم)
Dourt Gouz: the name of the pattern means four eyes in Torkaman dialect.
قارچین گل = گل پشتی : طرح پشتیهای
سنتی ترکمن
Gharchin gol: It is a prominent pattern of Torkaman traditional cushions
گل نقش
Gol naghsh
دوتار (ساز دوتار)
Dotar: design taken from a musical instrument called Dotar
دورت یورَک (=چهار قلب)
Dort yoorak: the pattern is composed of four hearts
لاله گل = گل لاله
Laleh Gol: A nature inspired pattern resembling tulip.
کرم (حلزون)
Kerm: A nature inspired pattern resembling snail.
قیچی
Gheichi: the pattern resembles scissors.
زنجیر
Zanjir: the pattern resembles chain.
بورمه چیگین
در زبان ترکمن بورمه به معنای بستن و چیگین به معنای بازو است. زنان سالخورده ی ترکمن معتقدند که زمانی که فردی دچار ضعف یا غش می گردد بازوی او را با دستمال محکم می بندند تا خون به سمت بالای بدن جریان یابد.
Boormeh Chigin: It means binding one’s arm in Torkaman dialect. Aged Torkaman women believe that binding one’s arm can conduct her blood into her upper body and heal her faint.
بستانی
بیشتر در دوخت کلاه مردان کاربرد دارد
Bostani: this pattern is mostly embroidered on men’s headwear.
لنگر
Langar: It means anchor in Torkaman dialect
موی = عنکبوت
Mooy: a nature inspired pattern meaning spider in Torkaman dialect.
توقسان آلتی
= 96
Toughsan alti: the pattern resembles the shape of the number “96”
عالم/علم نقش
(برگرفته از نقش حاشیه ی فرش ترکمن)
Alam : the pattern is taken from Torkaman carpet fringes’ design.
اوتورمه کلم
= کلم نشسته
Ootoormeh kalam: a nature inspired pattern which means upright cabbage in Torkaman dialect.
تیرمه کلم
= کلم خوابیده
Tirmeh kalam: which means horizontal cabbage in Torkaman dialect.
قوش درناق
= ناخن پرنده
Ghoush dornagh: a nature inspired pattern resembling bird’s claw.
قودا (فامیل جدید)
نقشی که مادر عروس برای هدیه به مادر داماد می دوزد
Ghooda: meaning new relative, this pattern is embroidered on a present that a bride’s mother gives to the groom’s.
خانه ترکمنی
Khaneh Torkamani: this pattern resembles Torkaman houses’ shapes.
بته جقه
Boteh-jegheh: a well-known Iranian pattern which is mostly referred to as “Persian pickles”.
